Het college van burgemeester en wethouders van Haarlem heeft de Programmabegroting 2020-2024 aangeboden aan de gemeenteraad. Hoewel de begroting een uitwerking is van de Kadernota 2019, blijkt dat de gemeente in 2020 minder kan uitgeven dan in de kadernota stond vermeld.
Omdat de rijksoverheid veel minder uitgeeft dan begroot, worden gemeenten gekort in de rijksuitkering. Daarnaast ontvangt Haarlem ook minder van het Rijk vanwege de hogere OZwaarden van onroerend goed in de stad. Dit betekent dat de gemeente Haarlem in 2020 € 5 miljoen minder kan uitgeven en dit bedrag loopt op tot € 10 miljoen in 2022. Hierdoor moet het college lastige keuzes maken om een sluitende meerjarenbegroting in te kunnen dienen bij de provincie. Deze keuzes zetten de ambities uit het coalitieakkoord onder druk, maar het college wil koers houden.
Financiële ontwikkelingen
Het college stelt een breed pakket maatregelen voor dat meerdere domeinen raakt. Aan de inkomstenkant stelt het college voor de parkeertarieven en de Onroerend Zaakbelasting (OZB) te verhogen. Daarnaast is het voorstel om ook in te grijpen in de eigen uitgaven. De besparingen worden vooral gevonden door minder uit te geven aan onderhoud van de openbare ruimte en bermen, een aantal sociale voorzieningen te matigen en kritisch te kijken naar subsidies.
Duurzaamheid
De ambitie om Haarlem duurzaam en klimaatbestendig te maken, blijft overeind. De energietransitie, klimaatadaptatie en verduurzaming komen in bijna al het beleid en de taken van de gemeente voor. Een middel om de kosten hiervoor in goede banen te leiden is het instellen van een revolverend fonds, waarmee duurzaamheidsbesparingen voor een deel weer kunnen worden ingezet voor verdere verduurzaming.
Ontwikkeling schuld
De groei van de gemeente en de voorbereiding op de klimaatverandering laten de schuld van de gemeente stijgen, maar de netto schuldquote (NSQ) blijft in 2020 toch onder de 100%, waarmee de gemeente in de ‘groene zone’ van de VNG-norm valt (onder 100%). Haarlem blijft ook de komende jaren onder de netto schuldquote van 120% die de gemeenteraad eerder als bovengrens heeft vastgesteld.
Woonlasten
Omdat in Haarlem de huizenprijzen meer stijgen dan elders in Nederland, wordt de gemeente in de Algemene Uitkering meer gekort door het Rijk. Het Rijk vindt dat gemeenten door de hogere WOZ-waarden meer OZB aan inwoners kan vragen. Door de oplopende korting van het Rijk kan het verhogen van de OZB met alleen de inflatie niet meer worden volgehouden. Met de verhoging van de afvalstoffenheffing en het OZB-tarief stijgen de woonlasten in 2020.
Sociale stad
Haarlem is een sociale stad en biedt voorzieningen voor mensen die (nog) onvoldoende zelfredzaam zijn, waarbij de gemeente iedereen gelijke kansen wil bieden. Het sociaal domein regelt niet alleen begeleiding, hulp of voorzieningen, maar ook het voorkómen van hulpvragen wordt steeds belangrijker. Dat doet de gemeente Haarlem niet alleen, want het tegengaan van gezondheidsverschillen, eenzaamheid en sociaal isolement wordt door nauwe samenwerking met partners vormgegeven binnen de sociale basis. Hierdoor kunnen mensen elkaar ontmoeten, een netwerk opbouwen en zo minder afhankelijk worden van zorgprofessionals. In 2019 gaf het Rijk vooral meer geld voor jeugdzorg om bestaande tekorten op te lossen. Maar door de stijgende vraag binnen het sociaal domein blijven maatregelen nodig om zorg te kunnen blijven bieden en de zorgkosten voor de gemeente beheersbaar te houden.
Programmabegroting 2020-2023 in de gemeenteraad
De gemeenteraad behandelt de begroting op maandag 4 en donderdag 7 november. De volledige Programmabegroting is te vinden op www.haarlem.nl/begroting.
