Nu zie je nog de wit gespikkelde gevel wanneer je door het Rozenprieel in Haarlem wandelt. In de toekomst is de hele gevel groen! Dankzij een speciaal ontworpen gevelsteen kunnen bewoners zelf hun woning – en daarmee de buurt – vergroenen.
Foto’s Luuk Kramer en Naomi Jamie en NH Nieuws
Een levende gevel
De steen biedt een oplossing voor het tegengaan van het verstenen van binnenstedelijke wijken.
Hoewel renovatie hier de voorkeur had, was dat geen optie, vertelt Maartje Brand – projectontwikkelaar bij Ymere. “De nieuwbouw die we hiervoor in de plaats gerealiseerd hebben is super gaaf geworden! Wat er nu staat is van een hoge kwaliteit, en daar zijn mensen best verbaasd over. Is dit sociale huur? Dat krijgen we vaak als reactie. Maar ja, het is écht sociale huur en dat betekent dus niet dat er op kwaliteit ingeleverd hoeft te worden.”
Witte stenen strooien
Vanuit Ymere is de keuze gemaakt om bij dit project kunstenaar en architect in een vroeg stadium samen te brengen. Maartje vertelt: “Samen vanuit verschillende brillen kijken naar hoe we een zo’n goed mogelijk gebouw kunnen neerzetten. Dat leverde ook wel weer zijn eigen uitdagingen op. De bouwer, ERA Contour, moest bijvoorbeeld op zoek naar goede metselaars die zo’n specialistische klus konden klaren. Daar zat best wat tijd in…”
De aanpak van Ymere was best wennen in het begin voor Machiel Spaan, architect M3H. “Het was best gek dat iemand witte stenen gaat strooien over jouw ontwerp. Maar dat maakte het juist ook leuk, want we hebben samen de stenen een integraal onderdeel van de gevel laten zijn. We hebben de stenen ‘steen voor steen’ uitgetekend. Ze vormen een herinnering naar de oude ambachtelijke houten lijsten van de naastgelegen bebouwing. Het gebouw is niet compleet zonder. Toen ik er van de zomer langs liep, werden de stenen al goed gebruikt zoals ze bedoeld zijn; het groen groeit omhoog! Dat is precies wat je wilt. Zodra bewoners het idee gaan omarmen, heb je je doel bereikt.”
Planten, bankjes en voetbalvlaggetjes
Ook industrieel ontwerper Chris Kabel kijkt met een goed gevoel terug op zijn idee en ontwerp. “Het is mooi om te zien dat er al veel gedaan wordt met de witte gevelstenen. Het doel was om de stenen onderdeel te maken van het gebouw én de buurt. Bewoners creëren samen een betere omgeving. Wat ik leuk vind om te zien is dat bewoners er een eigen draai aan geven. Ze gebruiken de steen voor veel meer dan alleen planten; van voetbalvlaggetjes tot aan het vastzetten van de bankjes op de stoep.”
De reacties van bewoners zijn positief, niet alleen over de gevel – ook over het comfort en de plattegronden. Aan het begin was dat spannend, vertelt Machiel. “Haarlem kenmerkt zich door beneden- bovenwoningen. Hier hebben we dat ook gerealiseerd, maar dan de stadswoningen voor gezinnen op de begane grond en eerste verdieping en in de kap zijn vier appartementen gerealiseerd voor 1-2 persoons huishoudens.”
Samengewerkt naar een groenere buurt
Chris krijgt steeds meer aanvragen om de steen ook op andere plekken toe te passen. “Leuk om zoveel positieve reacties te krijgen. Dat geeft veel energie.” Die reacties komen ook bij Ymere terecht. Maartje hoopt dat de gevelstenen nog bij andere binnenstedelijke projecten kan worden toegepast. “Het sluit goed aan op maatschappelijke vraagstukken waar we in de bouwsector veel mee te maken hebben op het moment. Denk bijvoorbeeld aan verstening, hittestress, sociale cohesie en verduurzaming. Super actueel dus!”
