NOORD HOLLAND - In de nacht van maandag 12 op dinsdag 13
augustus zien wij het jaarlijkse maximum van meteorenzwerm de Perseïden. Volgens Marc van der Sluys, sterrenkundige
aan de Universiteit Utrecht en maker van de website hemel.waarnemen.com, zijn
tegen het einde van de nacht, tussen 3 en 4 uur, tot 65 meteoren per uur te
verwachten.
Doordat het eigenlijke maximum op maandagavond valt zijn in
de nacht voor het maximum, van zondag op maandag, bijna evenveel "vallende
sterren" zichtbaar. De meteoren
zijn met het blote oog te zien vanaf een onbewolkte, liefst donkere plek. Op plaatsen met veel lichtvervuiling is
slechts een derde van het maximale aantal meteoren zichtbaar.
Vallende sterren zijn lichtflitsen die af en toe aan de
sterrenhemel verschijnen. De flitsen hebben echter niets met sterren te maken.
Ze worden veroorzaakt door ruimtepuin, vaak niet groter dan een zandkorrel, dat
circa 100 kilometer boven ons hoofd in de aardatmosfeer terecht komt. Door de hoge snelheden wordt de lucht vóór
zo'n gruisdeeltje gecomprimeerd, verhit en aan het gloeien gebracht, wat wij
zien als een flitsje. De snelheden van de Perseïden zijn meestal meer dan
200.000 km/uur. De Perseïden kenmerken zich door hun helderheid en snelheid, en
incidenteel nalichtende sporen.
De Perseïden zijn vernoemd naar het sterrenbeeld Perseus,
waar de vallende sterren vandaan lijken te komen. Dit sterrenbeeld staat bij
ons 's nachts hoog boven de noordoostelijke horizon. De meteorenzwerm bestaat
uit achtergelaten puin van de komeet Swift-Tuttle. Doordat de aarde in haar baan om de zon door
de puinwolk beweegt, zien wij deze meteorenzwerm ieder jaar rond dezelfde
datum. Zoals bij de meeste
meteorenzwermen zijn de meeste Perseïden aan het einde van de nacht zichtbaar.
De Perseïdenzwerm valt dit jaar gunstiger dan
gemiddeld. Dit komt volgens Van der
Sluys doordat de Maan in de fase van Eerste Kwartier is, voor middernacht
ondergaat en in de nanacht niet meer stoort.
Hierdoor zijn dit jaar iets meer "vallende sterren" te zien
dan vorig jaar. Daarnaast is er dus
meerdere nachten kans om de Perseïden te zien.
Om de meteoren zelf waar te nemen is geen speciale apparatuur nodig; het
blote oog, een heldere hemel en een donkere waarneemplaats met zicht richting
noordoosten volstaan. Een ligstoel en
warme kleding zorgen voor extra comfort.
Meer informatie is te vinden op de website hemel.waarnemen.com.
Het hemelkaartje toont de sterrenhemel in noordoostelijke
richting op 13 augustus om 3:45 uur. De (groene) balk onderin is de horizon. De
(gele) cirkel geeft de radiant aan, het punt waar de meteoren vandaan lijken te
komen; de sporen stellen meteoren voor (schematisch). De blauwe lijntjes tonen
de sterrenbeelden; de naam is in ieder sterrenbeeld vermeld. Linksonder is de
(steel)pan in de Grote Beer te herkennen, midden-boven het W-vormige
sterrenbeeld Cassiopeia (Credit: Marc van der Sluys)