Nog enkele bakken te gaan en dan is de stad klaar met het plaatsen van 1600 ondergrondse containers voor huishoudelijk restafval in Haarlem. Mooie tijd om de stand van zaken door te nemen met de gemeente Haarlem en afvalinzamelaar Spaarnelanden.
Met 75.000 huisvuilpassen brengen Haarlemmers hun huisvuil nu weg naar een afgesloten container in de buurt. Twaalf jaar geleden begon het met de eerste ondergrondse restafval-bak in Schalkwijk. Alleen voor nog voor vijf locaties in de Koninginnebuurt lopen bezwaarprocedures. Dan is het klaar.
Zeemeeuwen
Het vuil zit diep weggestopt in de grond. Op straat staan geen vuilniszakken meer en het ongedierte heeft het nakijken. Met de zeemeeuwen voorop. ,,Meeuwen wisten feilloos wanneer en waar de vuilniszakken aan de straat werden gezet. In buurten met ondergrondse containers is er nu absoluut sprake van minder overlast door meeuwen’’ , zegt projectleider Peter Möllers van Spaarnelanden.
Ratten, muizen en meeuwen kunnen de zuilen niet in kruipen met daarin containers van vijf kuub en afsluitbare trommels. ,,Die zijn hermetisch afgesloten. Er kan alleen wat regenwater bij als er veel is gevallen. Die beesten kunnen er absoluut niet in komen”, zegt Möllers. ,,Wel heb je mensen die zakken naast een volle container zetten. Dat kan natuurlijk nog wel ongedierte aantrekken.”
Möllers is daarbij complimenteus voor de bewoners: ,,Ik vind mensen grotendeels erg gedisciplineerd. Het merendeel neemt het huisvuil weer mee naar huis en wacht tot de container is geleegd.”
Iedereen weet hoe het in de praktijk wel eens gaat: mocht het verkeerd gaan en de container is vol, dan blijven er mensen die hun zakken bij de container neerzetten. Meestal doet dit probleem zich voor in het weekeinde. Zondag is daarbij een speciale dag. ,,Soms gooien mensen op zaterdag opeens veel weg. Op zondag rijdt Spaarnelanden niet door de hele stad. Dat is een keuze. Het is duurder en we willen het stadsbeeld op zondag niet verstoren. Maar als we dit niet willen met z’n allen dan moeten we een andere keuze maken. Willen we dorps zijn, of als een grote stad?”
Perfect is het systeem niet, geeft Möllers meteen toe. Een enkele keer is een container stuk, dat is altijd vervelend en ongemakkelijk. Maar de containers blijven wel altijd veilig, grote calamiteiten zijn er gelukkig nog nooit geweest.”
Bedrijfsafval
Een ongemak aan het systeem is dat inwoners met bedrijven op woonadressen hun bedrijfsafval kwijt kunnen in de ondergrondse bakken. Ongeoorloofde stortingen zijn niet te voorkomen. Möllers: ,,Dat is niet te voorkomen. We kúnnen wel zien hoe vaak iemand van een perceel stort. Maar met die informatie mogen we niets doen. Ook kunnen we geen gewicht meten.”
Volgens Frank Corvers, contractmanager namens de gemeente, is Haarlem nu ambtelijk aan het onderzoeken wat er op het vlak van privacy juridisch mogelijk is. Dat kan mogelijk leiden tot voorstellen aan de gemeenteraad om meer te doen met de beschikbare gegevens om inzicht te krijgen hoe de afvalscheiding kan worden verbeterd Er wordt op dit moment alleen per perceel geregistreerd hoeveel stortingen plaatsvinden Een afvalpas wordt per perceel afgegeven, niet op naam. Hij wijst erop dat er in Haarlem niet is gekozen voor containers met chip die veel meer meten. Gewicht van het weggegooide afval wordt dus niet gewogen.
In twee of drie gevallen is besloten de container ’s nachts te sluiten nadat er veel klachten waren ingediend over overlast door nachtelijk gebruik.
Haarlem is begonnen met dit systeem om een aantal redenen. Voor Spaarnelanden is het efficiënter werken. ,,Minder verkeersbewegingen in de stad, een vrachtwagen met één chauffeur in plaats van een vuilniswagen met twee achterlopers. Daarnaast was hygiëne een belangrijke reden. Geen zakken meer op straat, weg uit het zicht met daarbij minder overlast en een schonere stad”, zegt Corvers.
Een voordeel is het zogeheten volmeldingsysteem dat in de containers zit. Spaarnelanden krijgt hierdoor een teken (bij een ingestelde aantal keer dat de klep open is gegaan) wanneer de container kan worden geleegd. ,,Vroeger waren we ook lucht aan het laden. Maar dat is nu niet meer zo. Dagelijks rijden we alle volmeldingen af. Geen vaste rondes dus. Dit systeem is natuurlijk niet feilloos, want je weet wel hoe vaak de klep opengaat, maar niet wat er dan wordt ingegooid. Maar bij elke container kunnen we instellen na hoeveel klepopeningen we moeten komen.”
Zakdoek
Spaarnelanden wil het liefst dat Haarlemmers alleen volle zakken weggooien. Maar het blijft mensenwerk. Möllers: ,,Wij zeggen wel eens tegen ouderen die geen grote volle vuilniszak kunnen tillen dat ze ook kleine zakjes kunnen wegbrengen. Dat kan het beeld een enkele keer vertekenen. Want elke klepopening telt als eentje. Ook als er alleen een zakdoek wordt weggegooid.”
De komst van de ondergrondse containers heeft nog een onverwacht bijverschijnsel gekregen. In de Transvaalbuurt worden veel delen van panden onderverhuurd aan studenten, maar de panden hadden maar één pasje. Alleen door de kamers in te schrijven bij de gemeente kon de huiseigenaar meer pasjes krijgen. Dat is goed geweest voor de Gemeentelijke Basisadministratie en de misschien ook wel de belastingen.”
Overigens moeten Haarlemmers er rekening mee houden dat ergens in de toekomst niet het restafval maar bijvoorbeeld plastic, glas op papier naar de ondergrondse container in de straat moeten worden weggegooid. En het restafval een stuk verder weg. Want als mensen goed scheiden, is restafval niet meer de grootste vuilniszak vol. Corvers: ,,Omgekeerd inzamelen heet dat. Dat is waar het heen kan gaan.”
