Haarlemmers hebben als bijnaam Mug en hoewel het hier om nare beesten gaat, draagt de Haarlemmer de benaming als een eretitel. We hebben de Muggenronde, de Groene Mug, de Roze Mug. Maar wanneer kan, of mag een Haarlemmer zich Mug noemen?
Wat vind jij, want regels erover zijn niet terug te vinden. Laten we het voor eens en altijd vastleggen: Is iemand die in Haarlem woont automatisch een Mug? Of moet je hier zijn geboren? Moet je in Haarlem wonen om een Mug te zijn? Of kan je emigreren en je nog steeds een Mug noemen? Hoe zit dat volgens jou?
Nieuwe burgemeester een Mug?
Zijn de regels wat jou betreft strenger en dienen jij én je ouders in Haarlem te zijn geboren voor je je de geuzennaam kan toe-eigenen? Of zelfs je grootouders? Is de nieuwe burgemeester, Jos Wienen, straks als hij hier komt wonen meteen een Mug? De eerste Mug? Of kan hij fluiten naar die titel? Is de vertrekkend burgemeester Bernt Schneiders een Mug? Geboren is hij hier niet, maar hij heeft de Muggen toch tien jaar aangevoerd.
Stel: iemand zijn ouders zijn geboren in Haarlem, hij niet en zijn kinderen weer wel. Is dat genoeg om zich Mug te mogen noemen? Laat ons weten hoe jij erover denkt en laten wij voor eens en altijd vastleggen hoe het zit met de Mug.
De Historische Vereniging Haarlem laat desgevraagd weten dat er wat dat bertreft weinig eenduidigheid over de term Mug is en dat over de oorsprong van de bijnaam weinig bekend is. Feit en fictie lopen hier (vermoedelijk) door elkaar, meldt de vereniging. Wel is zeker dat de term al zeker in de achttiende eeuw werd gebruikt. Daar zijn bewijzen van.
Verschillende verhalen
Ook verwijzen de historici naar Wikipedia waar de verhalen uiteen worden gedaan.
Wikipedia:
Het scheldwoord ‘Mug’ werd in de vijftiende eeuw al gebruikt voor een Haarlemmer. Waarschijnlijk doelde men daarmee op kleinzieligheid of kleingeestigheid (muggenziften) Mogelijk is dat de oorsprong van deze benaming ligt in het feit dat Haarlem vroeger geteisterd werd door muggen. Het gebied was omringd door veen en moeras. In het noorden lag het IJ, een drassig gebied, in het zuiden het Haarlemmermeer. Bovendien werd de stad doorkruist door grachten en een ‘beek’ die onder de Grote Markt doorliep. Het gebied was dus een uitstekende broedplaats voor muggen.
Verhalen die het ontstaan zouden verklaren zijn:
Het verhaal over de brandweer die uitrukte om de gesignaleerde zwarte rookwolken uit de kerktoren te bestrijden. Toen de brandweer arriveerde bleek het geen rook maar enorme aantallen muggen.
Het verhaal over een heks die de Haarlemmers zou veranderen in muggen als ze niet naar haar zouden luisteren zodat ze tot in lengte van dagen om de toren van de St. Bavokerk moesten vliegen.
Nog een andere uitleg van de bijnaam ‘Mug’ stamt uit 1573, tijdens het Beleg van Haarlem. De Hollanders waren toen in opstand tegen de Hertog van Alva van Spanje. Het Spaanse leger trok naar Haarlem en wilde de stad veroveren. Drie Haarlemmers lieten op een nacht een vaatje buskruit ontploffen in het Spaanse legerkamp. Dat lukte en het kamp was in rep en roer. De Haarlemmers wisten weg te sluipen. De volgende dag vertelden ze in de kroeg over hun daad, maar sommige mensen zeiden: ‘Het helpt niks; de Spanjaarden jaag je er niet mee weg. Het Spaanse leger is onoverwinnelijk. Jullie zijn net muggen die een reus willen steken.
Inmiddels wordt de naam mug alleen nog maar in positieve zin gebruikt en noemt menig Haarlemmer zich met trots mug.
