Wat deed Einstein in Teylers Museum? Dankzij een schenking van bijna vijf ton van de BankGiro Loterij kan het museum vanaf 18 mei op vernieuwende wijze een belangrijk maar grotendeels onbekend deel van zijn geschiedenis gaan vertellen.
Met de extra projectbijdrage van de cultuurloterij kan Teylers Museum bezoekers straks een onvergetelijke historische belevenis bieden in zijn nieuwe vleugel. Het Lorentz Lab, het oude laboratorium van Nobelprijswinnaar Hendrik Antoon Lorentz (1853-1928), opent deze lente na uitgebreid onderzoek en een grondige renovatie voor het eerst zijn deuren voor het publiek. Nederlandse grootste geleerde en zijn assistenten werkten hier aan de wetenschappelijke uitdagingen van hun tijd. Teylers topstuk, de Grote Elektriseermachine, komt hier tot leven.
Kenniscentrum
In het Lorentz Lab nemen acteurs bezoekers mee terug naar de tijd van Lorentz, het eerste kwart van de eeuw, om te eindigen in de 18e eeuw, de periode van de Verlichting. Al vanaf de opening in 1784 was Teylers Museum een kenniscentrum voor kunst en wetenschap, een laboratorium waar nieuwsgierige geesten onderzoek deden en steeds nieuwe vragen formuleerden om een bijdrage te leveren aan de vooruitgang van de maatschappij. De Haarlemse theatermaker Rieks Swarte heeft een theatrale tour ontwikkeld om de bijzondere geschiedenis van Teylers Museum en de grote betekenis van Lorentz te vertellen. Dankzij de schenking van de BankGiro Loterij kunnen nu veel bezoekers dit gaan ervaren.
Elektriseermachine
De beroemde Grote Elektriseermachine van Teylers, de allergrootste ter wereld, is even oud als het museum. Bij de opening in 1784 werd het spectaculaire apparaat gedemonstreerd. De enorme vonken lieten bezoekers kennismaken met het wonder van de elektriciteit, een natuurkracht waaraan allerlei bijzondere eigenschappen werden toegeschreven. Napoleon kwam er in 1811 voor naar het museum maar helaas deed de indrukwekkende machine het toen niet, vanwege een te hoge luchtvochtigheid. Voor het Lorentz Lab hebben experts een replica gebouwd die het onder alle omstandigheden gaat doen, inclusief een reusachtige kooi van Faraday om de elektromagnetische straling veilig binnen te houden.
Professor Lorentz kreeg in 1910 in Teylers alle ruimte om zijn hartenwens te realiseren: een eigen laboratorium met assistenten. Dat paste goed bij de wetenschappelijke onderzoekstraditie van het museum. Hij vond hier de vrijheid om zich in te zetten voor allerlei nationale en internationale kwesties. Zoals het verbinden van geleerden uit Duitsland, Engeland en Frankrijk die vanwege de Eerste Wereldoorlog geen contact meer hadden. Ook besteedde hij veel tijd aan gedetailleerde berekeningen voor de Afsluitdijk. Toen Lorentz in 1928 stierf, reisden duizenden mensen naar Haarlem om afscheid te nemen. Onder kenners wordt hij nog altijd bewonderd. Zo noemt wetenschapsjournalist Diederik Jekel hem “het onbetwiste boegbeeld van de internationaal geroemde Nederlandse onderzoekers in de Tweede Gouden Eeuw”.
Vanaf 11 mei reserveren
Een bezoek aan het Lorentz Lab wordt een bijzondere ervaring voor jong en oud. Wetenschappelijke voorkennis is niet nodig, een nieuwsgierige geest wel. Vanwege het intieme karakter van de theatrale tour, is er per dag een beperkt aantal tickets beschikbaar. Via zijn vanaf 11 mei plekken te reserveren.
