Je hebt het vast al meegekregen: het is een goed jaar voor wespen. Dat is niet zo erg. Wespen zijn namelijk heel nuttig. Ze jagen op muggen, vliegen en andere vervelende insecten. Maar zelf zijn ze soms ook vervelend – voor sommige mensen zelfs gevaarlijk. Internist hematoloog P.W. van der Linden promoveerde op een onderzoek naar insectensteken. De ideale persoon dus om uit te leggen wat een wespensteek voor gevolgen kan hebben.
Wat is het eerste dat je moet doen als je wordt gestoken door een wesp?
Meestal blijft bij wespensteken geen angel achter, maar als dat wel gebeurt, wrijf deze er dan uit. Dit kun je voorzichtig doen met een bankpas of iets scherps. Maar het allerbelangrijkste is koelen. Je lichaam reageert op het gif dat de wesp inspuit door een stof aan te maken. Deze stof heet histamine. Histamine helpt het lichaam te reageren op lichaamsvreemde stoffen, maar veroorzaakt ook jeuk en zwelling. Door de plek van de wespensteek te koelen, blijft de histamine op die plek en voorkom je uitbreiding van de jeuk en zwelling. Tegen de zwelling kun je aspirine nemen. Om de jeuk en roodheid tegen te gaan, neem je antihistamine; een anti-allergiemiddel.
Wat moet je vooral niet doen als er een wesp in de buurt zit?
Wegrennen van een wesp heeft geen zin, want die haalt je altijd in. Slaan is ook geen goed idee, want dan voelt de wesp zich bedreigd. Je moet het zo zien: wespen houden van alles waar mensen ook van houden. Van suiker, eten en warm weer. Als jij op het terras wat zit te eten en drinken – zeker in het wespenseizoen – dan heb je wespen die daar ook van willen eten en drinken. Dit kan geen kwaad, maar het is wel irritant. Op het moment dat jij gaat slaan, voelt de wesp zich bedreigd en is de kans groot dat ze steekt. Het beste kun je blazen of wapperen, maar niet te agressief.
Wat zijn de gevolgen van een wespensteek?
Er is een groot verschil in de manier waarop mensen reageren op een wespensteek. Meestal treedt er een lokale reactie op. Bij een lokale reactie zwelt de plek rond de steek op. Dit kan een heel klein bultje zijn, maar ook een groter gebied. Als na een wespensteek op een vinger de hele hand opzwelt, heet dit nog steeds een grote lokale reactie. Dit kan soms onrust of angst veroorzaken en kan een paar dagen duren, maar dit is dus geen allergische reactie.
Hoe herken je een allergische reactie?
Als je bijvoorbeeld op je vinger wordt gestoken, maar daarna een dik oog krijgt, dan is er wel sprake van een allergische reactie. Je wordt dus ergens gestoken en op een andere plek van je lichaam treedt een reactie op. In allergische reacties spreken we van 4 gradaties. Graad 1 zijn huidverschijnselen, zoals jeuk, roodheid of bultjes. Graad 2 zijn maag-darmverschijnselen, bijvoorbeeld misselijkheid, braken en diarree. Graad 3 zijn luchtwegverschijnselen; een dikke keel of astmatische neigingen. Graad 4 zijn hartverschijnselen, zoals hartritmestoornissen, pijn op de borst of zelfs een hartaanval. Alleen graad 3 en 4 zijn bedreigend, de andere 2 zijn vervelend. Ongeacht de gradatie raden we patiënten aan om een afspraak te maken bij de allergoloog. Zo is voor de patiënt duidelijk wat hij of zij bij een mogelijke volgende allergische reactie moet doen.
Is er een behandeling voor patiënten met een wespenallergie?
Patiënten die allergisch zijn, kunnen hiervoor behandeld worden. Die behandeling heet desensibilisatie. Hierbij spuit de allergoloog de stof in waarvoor de patiënt allergisch is. Eerst een hele kleine hoeveelheid en daarna steeds meer. Zo ‘went’ het lichaam aan de lichaamsvreemde stof. Dit is goed te doen, maar je bent er wel 3 tot 5 jaar mee bezig. Je beschermt hiermee wel vrijwel iedereen tegen een allergische reacties. Soms hebben mensen het over anafylactische reacties of overgevoeligheid. Allergische reacties worden ook wel anafylactische reacties of overgevoeligheid genoemd.
Hoeveel mensen komen er jaarlijks bij het Spaarne Gasthuis terecht na een wespensteek?
Als ik het zo inschat, komen er zo’n 100 mensen per jaar hier op de eerste hulp terecht na een wespensteek. Deze mensen hebben meestal een lokale reactie en niet een allergische reactie. Ze zijn bijvoorbeeld onzeker over een grote lokale zwelling. Een aantal daarvan komt later nog terug op de poli voor verdere behandeling.
Merkt u dat het een ‘goed wespenjaar’ is?
Het is inderdaad een goed jaar voor wespen. Het is lang droog geweest, waardoor het makkelijker is om nesten te bouwen. Nu is er weer wat regen, waardoor bepaalde dingen gaan bloeien of rotten. Dit zorgt weer voor voedsel, dus dat is ook gunstig. Toevallig heb ik dit weekend zelf dienst op de eerste hulp. De kans is groot dat er patiënten met wespensteken voorbij komen.
Bij wie kan je terecht na een wespensteek?
Bij grote, lokale zwelling na een wespensteek, kunt u contact opnemen met uw huisarts. Bij een steek in de mond of keel, gaat u naar de eerste hulp. Als u een allergische reactie heeft, ga dan naar de eerste hulp. Bij benauwdheid of zwelling in de hals belt u met 112.
