Verhaal van de Dag: Mooi weer met Koniginnedag met dank aan Beatrix

Foto: Wim Meijer Fotografie

Vandaag 40 jaar geleden, op 31 januari 1980, op de verjaardag van Beatrix, maakte ‘Moedertje Juliana’ haar aftreden bekend als Koningin der Nederlanden. Het leven in ons landje zou nooit meer hetzelfde zijn: Geen defilé meer in de tuinen van Soestdijk, geen chocolademelk meer met Kerstmis en, boven alles, geen Koninginnedag meer op 30 april. Hoewel… daar dacht Beatrix heel anders over.

Een stevige zuidwesten wind, nu en dan een striemende bui en temperaturen van rond de 3 graden. Ik heb het over 31 januari 1980. Niet echt de ideale dag voor kermis, vrijmarkt, vuurwerk en openluchtconcerten. Niet echt de ‘gedroomde’ Koninginnedag. Toch was dat het vooruitzicht toen Koningin Juliana die avond voor radio en televisie haar aftreden bekend maakte.  Dit zou het startschot zijn voor decennia lang kleumen op ons traditionele jaarlijkse Oranjefeestje. Maar gelukkig zag Beatrix dat ook niet zo erg zitten.

Dat Beatrix een zekere mate van eigenzinnigheid niet kan worden ontzegd zijn we gedurende die 33 jaar van haar koningschap wel achter gekomen. En een sterk staaltje daarvan liet ze meteen zien op de dag dat zij het stokje (in dit geval ‘scepter’) overnam van Juliana. In haar kroningstoespraak, waarbij zij zich rechtstreeks richtte tot haar moeder, stelde ze dat Koninginnedag blijvend op 30 april zou worden gevierd. Een eerbetoon aan haar geliefde moeder en voorgangster in het ambt. Het kabinet zat erbij en keer ernaar. Het bleek een volslagen verrassing, zelfs voor de premier. Er was echter niets meer tegen in te brengen, vooral doordat het merendeel van de Nederlanders, bij monde van de media, enthousiast reageerde op het besluit van Beatrix.

Koningsdag 27 aprilHoogstwaarschijnlijk hadden Mark Rutte en consorten dat moment goed in het geheugen gegrift. Want nauwelijks had Beatrix op die 28e januari 2013 haar aftreden aangekondigd, of de Rijksvoorlichtingsdienst haastte zich om te melden dat tijdens het koningschap van Willem-Alexander “Koningsdag” gevierd zou gaan worden op de verjaardag van de regerend vorst, en dus op 27 april. Voor Willem-Alexander dus even geen ruimte voor eigen initiatief.

Foto: Wim Meijer Fotografie van scherm op Museumplein (NOS)

Geen Koninginnedag op ijs
Wellicht dat er in 1980 enkele personen in de hogere kringen zich gepasseerd hebben gevoeld, maar dat ‘Eerste Besluit’ van Beatrix heeft wel voor een periode van 33 jaar een heleboel praktische problemen voorkomen. Want laten we eerlijk zijn: Koninginnedag op 31 januari… dan zou je wel eens letterlijk van een koude kermis thuis kunnen komen!

Ik zie het niet zo snel gebeuren: vrijmarkt, koekhappen, steltlopen en wc-potgooien bij een temperatuur van zwaar onder nul. Van de andere kant: Een Koninginnedag op het ijs, dat zou wel wat zijn! Nog sterker: een Elfstedentocht op Koninginnedag! En Willem en Maxima samen in de koek-en-zopie om chocolademelk in te schenken. Maar ja, hoe groot is die kans? Zet daar alle mogelijke winterse ongemakken tegenover en dan moeten we toch concluderen dat Beatrix het goed had bekeken.

(foto: Wikipedia)

Waterloo-dag
Gezien de aanvankelijke verbazing die het besluit van Beatrix teweeg bracht, had blijkbaar nog niet eerder iemand nagedacht over de problemen van een Koninginnedag in hartje winter. Op zich is dat niet vreemd, want het was immers nog nooit aan de orde geweest. Vanaf 1948 hadden we 32 jaar lang Koninginnedag op 30 april, met vaak een mooi voorjaars(Oranje)zonnetje. En de 50 jaar daarvoor had Nederland Koninginnedag gevierd op de verjaardag van Koningin Wilhelmina, 31 augustus: hartje zomer, dus. En als we nòg verder teruggaan in de tijd komen we bij de voorloper van Koninginnedag, Prinsessedag. Dat was ook al op 31 augustus, vanaf de 5e verjaardag van Wilhelmina, totdat zij op 18-jarige leeftijd Koningin werd.We zitten dan al in 1885. En ook vóór 1885 had Nederland zijn nationale feestje in de vorm van Waterloodag. Op die dag vierden we de nederlaag van Napoleon bij Waterloo in 1815 en daarmee de bevrijding van Nederland. En ook dat feestje, op 18 juni, kon meestal rekenen op een aangename temperatuur.

Amalia tijdens de eerste Koningsdag in Amstelveen (foto: Wim Meijer Fotografie)

Beerenburger vs Oranjebitter
Al met al zijn we dus 33 jaar lang prima tevreden geweest met het besluit van Beatrix. Alleen, met een nieuwe koning, die drie dagen eerder jarig is dan zijn Oma Juliana, is er geen praktische reden meer om de datum van Koningsdag af te laten wijken van de verjaardag van de regerend vorst. Kortom: We zijn weer terug bij de aloude traditie. Alleen vraag ik me af of er al iemand heeft nagedacht over hoe dat moet in de toekomst. Want ze is nog klein, maar er komt een dag dat ook Amalia de scepter gaat zwaaien. En dat bijdehandje is jarig op 7 december.Ik kan mij nauwelijks voorstellen dat Nederland in die periode van het jaar in de stemming is voor Oud Hollands vertier. In een periode dat Sinterklaas net terug is naar Spanje en alle Nederlanders de tuincentra afstropen om een fraaie kerstboom te scoren is de kans levensgroot dat de Beerenburger het wint van de Oranjebitter. Het zou me dan ook niets verbazen als Amalia bij haar inhuldiging het voorbeeld van “Oma Bea” opvolgt.

 

Aanmelden nieuwsbrief
Cookieinstellingen