Vandaag als brandpunt 'de HEMA' en waar rook is........ is worst!

Vele gemeenten in onze regio hebben een HEMA. Alkmaar, Beverwijk, Bloemendaal, Haarlem, Heemstede, Velsen, om maar eens wat te noemen. Wat mij, en wat velen betreft ware nostalgie. Nostalgie staat voor verlangen naar een geromantiseerd vroeger.

Teksten Wim Meijer, Charles Duijff en Wikipedia. Foto's Charles Duijff

Eerst even naar Haarlem, want daar opende HEMA recent, op 22 mei j.l, een nieuwe vestiging. V & D panden in diverse steden lenen zich kennelijk ook voor de winkelformule van HEMA. De Hudson is ondermeer de naam van een rivier in de Verenigde Staten, de Hudsonbaai een binnenzee in Canada. Hudson's Bay kennen we in Haarlem inmiddels als het warenhuis, dat als eerste 'alternatief' het voormalige pand van Vroom & Dreesman aan de Grote Houtstraat bezette. Tranen van verdriet in Haarlem. Krokodillentranen zou ik ze níet willen noemen, want dat zou in dit geval verwijzen naar 'gespeeld' verdriet. Ik denk dat velen het wel degelijk jammer vinden dat V & D niet meer bestaat. Onverschillig in welke stad je ook woont. Maar 'eigen schuld dikke bult' geldt wel een beetje voor de V & D - fans, die het warenhuis te weinig bezochten voor aankopen en dat bijvoorbeeld liever via internet deden en nog altijd steeds meer doen… HEMA Haarlem is begonnen als Outlet op de parterre van het voormalige V & D en Hudson's-pand. Een suk6-volle toekomst kan tot gevolg hebben, dat het volledige gebouw wordt bezet door HEMA.Binnen in de Haarlemse outlet van HEMA gebeurt alles keurig conform de corona-maatregelen. Winkelmandje verplicht, en het aantal bezoekers wordt gemonitord... Inmiddels bijna een eeuw geleden, op 4 november 1926, opende de allereerste HEMA zijn deuren in de Amsterdamse Kalverstraat. Vanaf die dag was het shoppen niet langer voorbehouden aan de rijkere klasse, maar bestond er ook een winkel voor de kleine beurs. Ondanks het imago van ‘armeluiswinkel’ zijn er nu al meer dan 600 HEMA-winkels die goed zijn voor alleen al de verkoop van > 7 miljoen tompouces en > 10 miljoen rookworsten. Hieronder de HEMA in Alkmaar tijdens de gezellige decembermaand...

Eenheidsprijzen

Het idee kwam van Leo Meyer en Arthur Isaac, de directeuren-generaal van warenhuis de Bijenkorf. Er moest een warenhuis komen voor de 'gewone man’. Vanuit die gedachte bedachten ze het concept HEMA: een warenhuis met alledaagse artikelen, variërend van ondergoed en beha’s tot potten en pannen, schrijfartikelen, verfproducten en voedingsmiddelen. Bovenal belangrijk: lage prijzen met afgeronde bedragen op 10, 25, 50 of 75 cent. Dit principe werd ook in de naam van het warenhuis opgenomen, want HEMA staat voor Hollandsche Eenheidsprijzen Maatschappij Amsterdam.

Met de opening van de eerste HEMA-vestiging in de Kalverstraat in Amsterdam bleek dat Meyer en Isaac een gouden formule hadden bedacht. Al een paar dagen na de opening van filiaal Kalverstraat volgde de tweede HEMA-winkel in de Oude Hoogstraat, en één jaar later waren er al tien vestigingen. Vanaf 1958 opende HEMA in hoog tempo nieuwe filialen, met als doel om in elke grote plaats een vestiging te hebben. En na die tijd is HEMA’s expansiedrift nooit meer tot stilstand gekomen. Op dit moment staat de teller op 620 winkels in Nederland, België, Luxemburg, Frankrijk, Duitsland, Engeland en Spanje.

Outlet

Een Factory Outlet Center (FOC) is een concentratie fabriekswinkels, waar fabrikanten en handelaren partijen goederen (meestal merkkleding, maar ook bv. schoenen of sieraden) tegen hoge korting verkopen aan consumenten. De suggestie wordt gewekt dat het gaat om voorraden artikelen die uit de winkels worden teruggehaald omdat er een nieuwe collectie wordt geïntroduceerd, maar dat is meestal maar voor een klein deel van de producten het geval. In werkelijkheid wordt een groot gedeelte van het aanbod van de meeste outlets speciaal gemaakt of gekocht voor die goedkopere winkels. Niet alleen winkels als de HEMA, maar eigenlijk alle winkels waar we fysiek kunnen shoppen, en die naast het aanbieden van hun producten zorgen voor gezelligheid in een winkelstraat of winkelcentrum, ze worden in het bestaan bedreigd wanneer het 'online' aankopen van artikelen blijft domineren en groeit. Winkels waar we binnen kunnen lopen voor onze koopwensen zorgen ook voor een omgeving waar de horeca kan floreren. Immers, even een heerlijke consumptie tussendoor, of een lunch tijdens een gezellig dagje shoppen, daar spinnen we allemaal garen bij. Het is natuurlijk zo dat de meeste winkelondernemers ook 'on line' aankoop bieden. Maar de charme van 'live shoppen' mag niet verloren gaan!

De vestiging van HEMA in de Haarlemse Kruisstraat blijft ook open.

Charles Duijff

Armeluiswinkel

Ondanks het feit dat HEMA duidelijk voorzag (en voorziet) in een grote behoefte bij een breed publiek is het lange tijd toch zo geweest dat veel mensen liever niet werden gezien in deze 'armeluiswinkel’, dit vanuit de gedachte dat zulke lage prijzen niet anders konden betekenen dan dat het slechte kwaliteit was. En wie slechte kwaliteit koopt moet toch wel erg diep gezonken zijn. Lange tijd werd de afkorting HEMA dan ook vertaald als Hier Eet Men Afval.

Dat die kwaliteit toch niet zó slecht was bleek wel uit het feit dat ook de rijkelui veel artikelen kochten bij HEMA, met dàt verschil, dat ze het hun personeel lieten halen, om vooral niet zelf in deze winkel te worden gesignaleerd.

7 miljoen tompouces en 10 miljoen worsten

Inmiddels heeft HEMA een onuitwisbare plaats ingenomen in ons winkellandschap en leveren ze artikelen waar iedere laag van de bevolking gebruik van maakt. Zo heeft onderzoek uitgewezen dat 1 op de 5 vrouwen in Nederland een BeHa draagt van HEMA, 1 op de 3 jongetjes een HEMA-onderbroek heeft, dat er jaarlijks 7 miljoen tompouces worden verkocht en dat de rookworst helemaal niet meer weg te denken is met een verkoop van ruim 10 miljoen per jaar.

Begin van de warme rookworst

Ondanks het feit dat de rookworst alleen in Nederland wordt verkocht is de naam HEMA al jarenlang onlosmakelijk verbonden met dit hartige, vette, ietwat zurige vleesovaal. Heel Nederland lijkt van mening dat er maar één echte rookworst bestaat, en dat is die van HEMA. Je kunt geen vestiging voorbijkomen of je ziet wel mensen (opvallend veel mannen) rondscharrelen rond de snackbalie van het warenhuis, met een halve rookworst in de hand.

Het is een verschijnsel dat 83 jaar geleden ontstond toen de filiaalhouder van het HEMA-filiaal aan de Nieuwendijk in Amsterdam een te grote voorraad rookworsten had ingeslagen. Deze worsten werden tot dan nog uitsluitend koud verkocht. De filiaalhouder besloot om zijn overschot aan worsten op te warmen en aan de klanten als snack te verkopen. Dit bleek zo'n groot succes dat ook andere filialen warme halve rookworsten gingen verkopen.

Tegenwoordig heeft bijna iedere HEMA een snackcorner of snackvenster waar warme worsten worden verkocht. De gedachte daarachter is onder meer dat mensen niet meer met vette worsten door de winkel lopen. Want 'lekkere worst van de HEMA’ is prima, maar niet tussen de lingerie en de onderbroeken.

Hieronder de opening van de HEMA in het kleine winkelcentrum van Bloemendaal in oktober 2018De Breestraat in Beverwijk rond Kerst…links aan de gevel, jawel hoor de HEMA!