Vandaag 10 jaar geleden, op 9 januari 2012, hield de Athens National Gallery een soort ‘Open Huis’ voor kunstminnende criminelen. Via een balkondeur aan de achterkant van het museum wandelden deze naar binnen, om zich 7 minuten later weer uit de voeten te maken met het schilderij “Molen” van Mondriaan uit 1905 en Picasso’s kubistische schilderij “Hoofd van een Vrouw”.
(tekst: Wim Meijer)
Het duurde uiteindelijk bijna 10 jaar voordat de schilderijen door de Griekse politie werden teruggevonden.
Rotterdamse Kunsthal
Nu moet niet de indruk ontstaan dat de Grieken niet weten hoe ze hun kunst moeten beschermen. Want ook andere landen, waaronder Nederland, hebben al kennis mogen maken met het proletarisch winkelen in hun gerenommeerde musea. We hoeven maar even terug te denken aan die vroege morgen van de 16e oktober 2012 toen zeven schilderijen werden geroofd uit de Rotterdamse Kunsthal. Het ging om werken van de beroemde schilders zoals ook toen weer Pablo Picasso (‘Tête d’Arlequin’ uit 1971) en Henri Matisse (‘la Liseuse en Blanc et Jaune’ uit 1919). Schilderijen waarvan de waarde in de vele miljoenen liep.
Composition (A) En rouge et blanc
En er zijn nog veel meer voorbeelden van kunstdiefstal. Begin september 2012 was de Amerikaanse belegger Jeffrey Gundlach het slachtoffer. Uit zijn huis verdween voor een geschat bedrag van 10 miljoen dollar aan kunst, waaronder ‘Composition (A) En rouge et blanc’ van Piet Mondriaan. Voor het terugvinden van dit schilderij loofde Jeffrey Gundlach een beloning van 1 miljoen dollar uit.
Piccaso populair
En denk je dat kunst toch zeker in Zwitserland veilig zal zijn, dan blijkt ook dat een desillusie. Want op 8 februari 2008 werden vanuit het Seedamm-Kulturzentrum in Zürich de schilderijen “The Tete de cheval” en “The Verre et pichet” gestolen. De schilderijen waren voor een expositie geleend van het Sprengel Museum in Hannover. De gezamenlijke waarde van de schilderijen zou toen liggen op ruim 55 miljoen dollar.
Opvallend: Ook hier ging het weer om schilderijen van Pablo Picasso. Blijkbaar is Picasso mateloos populair in het illegale circuit. Dat wordt bevestigd door het International Art Loss Register. Hieruit blijkt dat Picasso de meest geliefde kunstenaar is bij kunstdieven. Op dit moment staan er maar liefst 1147 schilderijen van Picasso op de lijst van gestolen en vermiste kunstwerken. Overigens scoort onze eigen Karel Appel ook niet slecht op deze lijst, waarop hij de vierde plaats deelt met Salvador Dali, met 505 gestolen schilderijen. En ook Rembrandt is nog goed voor een plekje in deze top tien met 337 gestolen werken.
IN 2016 werden ook twee schilderijen van Karel Appel gestolen uit een kunstgalerie in de Vijzelstraat in Amsterdam, die bijgaand fragment uit Opsporing Verzocht:
Kunstroof tòch lucratief
Ondanks het feit dat kunstroof veel voorkomt, lijkt het toch niet de meest lucratieve misdaadvorm. Immers: Hoe kostbaarder het kunstwerk, hoe beroemder het is. Maar ook: hoe moeilijker het is om te verhandelen. Waarom dan toch zoveel kunstdiefstal? Lang heeft men verondersteld dat kunstdieven werkten in opdracht van rijke kunstverzamelaars. De realiteit lijkt echter anders. Schilderijen en kunstvoorwerpen zouden steeds vaker worden gebruikt door misdaadbendes als ruilmiddel. Criminelen leggen vaak een kunstverzameling aan die ze, wanneer ze voor andere feiten een veroordeling dreigen te krijgen, inzetten als onderhandelingsmateriaal. Door tips te verstrekken over de vindplaats van de kunstvoorwerpen proberen ze dan strafvermindering te krijgen.
Drugsdeal
Lange tijd heeft men gedacht dat dit argument ook een rol speelde bij de kunstroof uit de Rotterdamse Kunsthal. Niet vreemd want twee weken voor de spraakmakende roof had de politie een drugsdeal te voorkomen. Hierbij onderschepte de recherche achtduizend kilo cocaïne met een straatwaarde van rond een half miljard euro. De coke was verstopt in een lading bananen. In totaal werden er acht verdachten aangehouden uit onder andere Waalwijk en Hendrik-Ido-Ambacht. Een werd al snel vrijgelaten. En daarmee was het rekensommetje snel gemaakt: één schilderij per verdachte… Maar dat bleek toch wat te kort door de bocht. Inmiddels zijn de twee Roemeense verdachten van de roof veroordeeld en zit hun moeder er ‘warmpjes bij’ nadat ze 5 schilderijen als brandhout heeft gebruikt in haar open haard. Tja, winters in Roemenië zijn streng. Het verhaal wordt hieronder nog een keer verteld.
Dat een schilderijtje best wel de moeite waard is als onderhandelingsmiddel mag blijken uit de geschatte waarde van wat op dit moment zou moeten gelden als de top tien van duurste schilderijen ter wereld. Neem van mij aan: Je wilt ze niet hebben, want alleen aan de vermogensbelasting zou je al failliet gaan.
Top-10 Duurste schilderijen
- Salvator Mundi ($450.300.000 miljoen) Leonardo Da Vinci
- Interchange ($303.000.000) Willem de Kooning
- De kaartspelers ($259.000.000+) Paul Cézanne
- Nafea Faa Ipoipo ($210.000.000) Paul Gauguin
- Number 17A ($200.000.000) Jackson Pollock
- No. 6 ($186.000.000) Mark Rothko
- De huwelijksportretten van Maerten Soolmans en Oopjen Coppit ($182.000.000) Rembrandt van Rijn
- Les Femmes d’Alger ($179.400.000) Pablo Picasso
- Nu Couché ($172.200.000) Amedeo Modigliani
- No. 5 ($166.300.000) Jackson Pollock
