Als koning van de ontsnapping ‘boeide’ Houdini de hele wereld

Foto: Wikipedia / New York Public Library

Vandaag 120 jaar geleden, op 21 januari 1903, ontsnapte de legendarische boeienkoning Harry Houdini uit een cel van het politiebureau aan de Halvemaansteeg in Amsterdam, waar hij 5 minuten eerder naakt en geketend was opgesloten. Terwijl hij het complete politiekorps verbouwereerd achterliet bij de lege cel, wist Houdini zich verzekerd van een stampvol Rembrandttheater.

(tekst: Wim Meijer / foto’s: Wikipedia)

Ehrich, Prince of the Air
Het is niet het allereerste waar je aan denkt bij je carrièreplanning: boeienkoning worden. En dat gold ook voor Ehrrich Weisz, die later onder de naam Harry Houdini geschiedenis zou schrijven als de beroemdste ontsnappingsspecialist aller tijden.

Hoewel zijn familie helemaal niets had met circus of variété, zat het artiestenbloed er bij Ehrich al vroeg in. Op achtjarige leeftijd had hij al zijn eigen trapezeact opgezet in de achtertuin. Als “Ehrich, Prince of the Air” demonstreerde hij zijn natuurlijke atletische en acrobatische aanleg. De act was echter geen lang leven gegund.

Nadat zijn vader, Mayer Samuel, zijn baan verloor bij de Appleton Synagoge, moest het gezin van 7 kinderen verhuizen naar Milwaukee. Tijd voor onbekommerd optreden voor de buren was er niet meer. Om de armoede het hoofd te bieden moesten ook de kinderen geld verdienen. Voor Ehrich betekende dat werken als krantenbezorger, boodschappenjongen, schoenenpoetser en later, als tiener, ook als stropdassnijder en als fotografie assistent.

Atletisch natuurtalent
Eenmaal in zijn tienerjaren, sloot hij zich aan bij de Pastime Athletics Club en de Amateur Athletic Union, waar hij zich profileerde als een atletisch natuurtalent. Zowel op atletiekonderdelen als met boksen, fietsen en zwemmen wist hij veel wedstrijden te winnen. En lang leek het er ook op dat hij zich zou plaatsen in het Amerikaanse team voor de eerste Olympische Spelen van 1896.Goochelaar
Dat laatste zou echter niet gebeuren, mogelijk doordat steeds meer aandacht van Ehrich uitging naar een carrière als goochelaar. Nadat hij op zijn 17e de memoires van Robert Houdin, de beroemde Franse goochelaar, had gelezen, was hij gefascineerd geraakt door magie. Samen met Jacob Hyman, een collega stropdassnijder, besloot hij een goochelduo te vormen onder de naam “The Brothers Houdini”. Het hoogtepunt van de show werd gevormd door een goocheltruc, genaamd Metamorphosis, die hij voor $ 25 had kunnen kopen. Het bleek een gouden investering, want de truc is Houdini’s hele carrière meegegaan.Hoewel hij al op 20-jarige leeftijd in New York optrad met diverse acts, zou het nog tot 1899 duren voordat de echte doorbraak kwam. Inmiddels had Harry (Amerikaans voor Ehrich) zich gespecialiseerd in verdwijntrucs en in het ontsnappen uit boeien. Omdat het publiek er echter steeds van uitging dat de gebruikte boeien geprepareerd waren, maakte dat weinig indruk. Dat veranderde toen theateragent Martin Beck ervoor zorgde dat Houdini op kon treden in de belangrijkste twee ketens van variété-theaters in Amerika: de Orpheum-theaters aan de westkust en de Keith-theaters aan de oostkust.Amsterdamse ontsnapping
Daarnaast ging Houdini zich ook steeds meer bezig houden met publiciteitsstunts. Om aandacht te krijgen in Europa bleek dit de ideale manier. Tijdens zijn tournee door Europa aan het begin van de 20e eeuw, deed hij ook Nederland aan, om daar een optreden te verzorgen in het Amsterdamse Rembrandttheater. Om extra aandacht op zich te vestigen liet hij zich op 21 januari 1903 naakt en geketend opsluiten in een cel in het politiebureau aan de Halvemaansteeg. Zijn ‘gevangenschap’ duurde welgeteld vijf minuten. En terwijl het complete korps agenten de verbazing nog niet te boven was stond Houdini die avond voor een ‘uitverkochte bak’ in het Rembrandttheater.

Publiciteitsstunts
Na de ontsnappingsact aan de Halvemaansteeg zouden vele publiciteitsstunts volgen, om maar even te noemen:

  • Ontsnapping binnen één minuut uit een houten kist, geboeid en onder water in het Aquatic Park
  • Ontsnapping uit een dwangbuis terwijl hij ondersteboven hing op 12 meter hoogte in New York

  • Een verblijf van anderhalf uur in een doodskist onder water alvorens te ontsnappen
  • Ontsnapping uit een met water gevulde melkbus
  • Ontsnapping uit de Chinese Water Torture Cell (“the Upside Down”) waarbij hij, geboeid aan de voeten en op zijn kop, werd neergelaten in een watertank
  • Het laten verdwijnen van een Olifant the New York Hippodrome voor een publiek van 5000 man

Gevoelloosheid een illusie
Dat er vroeg of laat een keer een stunt zou komen waaraan deze meester-illusionist zich zou vertillen, kon niet uitblijven. Dat moment kwam op 22 oktober 1926 toen enkele studenten hem backstage bezochten. Een van de studenten, Gordon Whitehead, een amateurbokser, vroeg aan Houdini of het waar was dat hij gevoelloos was voor slagen in de maagstreek dankzij een speciale training. Hierop knikte Houdini bevestigend en gaf de man toestemming het uit te testen. Echter nog voordat hij zich erop had kunnen instellen deelde Whitehead met volle kracht vier stompen uit die hun uitwerking niet misten.

The show must go on
Of de klappen de directe oorzaak ervan waren is eigenlijk nooit echt duidelijk geworden, maar vanaf dat moment werkte Houdini zijn shows gedurende twee dagen af met heftige buikpijn. Onder het motto van “The show must go on” gaf hij zichzelf geen tijd om medische hulp te zoeken. Zijn laatste show, op 24 oktober 1926 in het Garrick Theatre in Detroit moest hij zelfs voortijdig afbreken. Meteen toen de gordijnen sloten stortte Houdini in. Toch duurde het ook toen nog tot de volgende morgen voordat hij, onder druk van zijn vrouw Bess, naar het ziekenhuis ging. Daar constateerden de artsen een gescheurde appendix die onmiddellijk operatief werd verwijderd. Het mocht niet meer baten, omdat de inmiddels ontstane buikvliesontsteking Houdini fataal werd.

Voormalig wereldkampioen boksen Jack Dempsey doet alsof hij Harry Houdini gaat slaan terwijl bokser Benny Leonard Houdini wegtrekt.

Kluizenaar
Hoewel in eerste instantie de student Gordon Whitehead werd gezien als de ‘moordenaar’ van Houdini, waren de artsen van mening dat klappen ‘van buitenaf’ nooit de oorzaak konden zijn van het scheuren van een appendix. Na getuigenverklaringen van diverse studenten kwam de verzekeringsmaatschappij tot de conclusie dat de dood van Houdini wel degelijk ter wijten was aan de slagen van Whitehead en betaalde een dubbele schadevergoeding uit.

En wat Gordon Whitehead zelf betreft: Met hem is het ook nooit meer goed gekomen. Na het Houdini-incident verliet hij de universiteit en trok zich volledig terug. Na een leven als kluizenaar, stierf hij aan ondervoeding in 1954.

Graf van Harry Houdini en zijn vrouw Besse
Aanmelden nieuwsbrief
Cookieinstellingen