Kritische reacties op ‘groene’ plannen Tata Steel

VELSEN - Greenpeace is teleurgesteld dat Tata Steel ‘de ziekmakende onderdelen nog jaren wil laten vervuilen’. ‘Dat is enorm schadelijk voor het klimaat, de natuur en omwonenden,’ zegt directeur Andy Palmen in reactie op de aangekondigde vergroeningsplannen van de staalfabriek. Eén hoogoven en een kooksfabriek moeten uiterlijk in 2029 zijnn vervangen door duurzamere installaties.

Palmen vindt de plannen ‘op allerlei vlakken ’tekortschieten.’ De inzet op gerecycled staal vinden wij een aardig begin, maar niet in het tempo dat Tata zelf voorstelt. Als de Nederlandse overheid mee zou moeten betalen aan het achterstallig onderhoud van deze grote vervuiler, dan kun je niet ondertussen nog jaren doorgaan met omwonenden ziek maken,’ zegt Palmen. De Greenpeace-directeur wil dat de overheid strenger optreedt tegen Tata. ‘Wat ons betreft moeten de meest ziekmakende onderdelen, de kooksfabrieken, zo snel mogelijk dicht.’

Frisse Wind
Milieudefensie laat weten de plannen van Tata Steel eerst grondig te willen bekijken voordat de milieuclub met een reactie komt. Stichting Frisse Wind kan zich niet vinden in de verduurzamingsplannen. De organisatie die strijdt tegen de luchtverontreiniging door de staalfabriek spreekt op sociale media van ‘een dode mus’. Frisse Wind benadrukt dat de kooksgasfabriek 2 tot 2029 in gebruik blijft en kooksgasfabriek 1 nog tot ‘heel veel later’.

Tot die tijd ‘mogen we de kankerverwekkende dampen’ inademen, aldus de organisatie. ‘Het is onacceptabel dat mensen en mussen tot 2030 ziek blijven worden en/of ernstige overlast ervaren door de uitstoot van zo’n enorm vervuilende fabriek in deze drukbevolkte regio.’ Ook zegt Frisse Wind dat er nog altijd geen harde voorwaarden en een duidelijk ultimatum zijn gesteld voor staatssteun aan Tata Steel om te verduurzamen. ‘Dit is wat ons betreft onacceptabel in een land als Nederland.’ Volgens de organisatie is het plan van Tata Steel om een groot deel van de grondstoffen te overkappen het ‘belangrijkste cadeautje voor omwonenden’.

Advocate Bénédicte Ficq deed in 2021 namens de organisatie, 1100 omwonenden en zeven andere stichtingen aangifte tegen de fabriek. Zij laat weten nu niet op de plannen te willen reageren. Dorpsraad Wijk aan Zee zegt de reactie van Frisse Wind te onderschrijven.

Blik op 2035
Tata Steel wil rond 2035 ook de twee installaties vervangen die in 2030 nog op vervuilende steenkolen werken, zeggen topman Hans van den Berg en Jeroen Klumper, directeur duurzame transitie van de Nederlandse tak van Tata Steel in een gesprek met het ANP. De andere hoogoven en kooksfabriek worden volgens Van den Berg en Klumper later aangepakt omdat het ‘enorm grote projecten’ zijn. ‘We kunnen niet zoveel grote projecten in een paar jaar uitvoeren. Dit is al een flinke uitdaging, maar het gaat ons lukken,’ zegt Van den Berg.

Miljardeninvestering
De gepresenteerde plannen kosten miljarden euro’s volgens Tata en voor het financieren hiervan kijkt het bedrijf ook naar het ministerie van Economische Zaken en Klimaat. Van den Berg en Klumper willen niet zeggen hoeveel geld het staalbedrijf van de overheid wil, maar laten wel weten hierover in gesprek te zijn met het ministerie. Het bedrijf wil beide hoogovens vervangen door een zogeheten Direct Reduced Iron Plant (DRP).

De eerste komt dus voor 2030 op het terrein van Tata en zal eerst draaien op aardgas. Later moet de installatie draaien op groene waterstof. Wanneer precies is niet duidelijk, dat gaat volgens het bedrijf gebeuren ‘zodra waterstof in voldoende hoeveelheden en tegen de juiste prijs beschikbaar komt’. Groene waterstof zorgt voor minder uitstoot van CO2 en fijnstof en Tata wil vanaf 2030 elk jaar vijf miljoen ton minder CO2 uitstoten.

Electric Arc Furnace
De DRP wordt gecombineerd met een installatie waarmee Tata schroot uit de DRP kan ontsmelten. Deze installatie heet een Electric Arc Furnace (EAF) en dat maakt het bedrijf naar eigen zeggen veel circulairder en minder afhankelijk van fossiele grondstoffen. Met het vervangen van een hoogoven heeft het staalbedrijf geen kooksfabriek meer nodig. Daarom sluit Tata een kooksfabriek met het vervangen van een hoogoven.

Over een aantal jaren bouwt het staalbedrijf een nieuw type smeltoven die meer hoogwaardig staal produceert dan de EAF. ‘We kiezen deze route omdat de andere installatie er nog niet is op deze grootte,’ aldus Van den Berg. Hij en Klumper verwachten dat deze installatie komende jaren wel verder wordt ontwikkeld, zodat die geschikt is voor de productieschaal van Tata Steel.