In de Haarlemsetijdmachine nemen wij u mee naar de historische momenten in onze gemeente Haarlem. Vandaag viert de Dag van het Sprookje haar tiende verjaardag. Wij blikken daarom terug op de legende van een wereldberoemde jongen die Haarlem behoedde voor een grote ramp.
Bron gemeente Haarlem:
Zoontje van de sluiswachter
Lang geleden woonde er in Haarlem een sluiswachter en zijn zoontje. Als sluiswachter zorgde hij dat de sluizen op tijd opende en sloten. Zo hield hij de waterstand in de kanalen op peil. Dit was een belangrijke taak, omdat een groot gedeelte van Nederland namelijk onder zeeniveau ligt. Een moment van laksheid kon dus vele levens kosten.
Het verhaal
Op een stormachtige middag bracht zijn zoon, de held in dit verhaal, pannenkoeken naar een slechtziende man die in de buurt van de dijk woont. Op de terugweg liep hij langs velden waar hij besloot een grote bos bloemen te plukken. Tijdens het plukken realiseerde hij zich dat het ondertussen donker was geworden en hij rende snel naar huis.
Tijdens de sprint hoorde hij opeens een raar geluid en zag een kleine opening in de dijk waar een straaltje water uit stroomde. Hansje aarzelde geen moment, klom naar boven en hield met zijn vinger het gat dicht. “Zo, nu houd ik dat boze water tegen en zal Haarlem niet overstromen zo lang ik hier sta.”
In het begin vond de jongen het prima, maar na een paar uur, kreeg hij het koud en werd hij bang. Uiteindelijk werd zijn vinger gevoelloos. Hij riep om hulp, maar niemand die hem hoorde. De nieuwe dag brak aan en hij wist niet of hij zijn vinger al kon terugtrekken.
Plotseling liep er een dominee langs over de dijk, die het gesnik van de jongen hoorde. Natuurlijk vroeg de dominee wat de jongen daar deed, waarop de jongen antwoordde: “Ik zit het water tegen te houden. Zorg dat er gauw iemand komt.”
De Woerdersluis
Het verhaal speelt zich af in de gemeente Haarlem bij de Woerdersluis aan de IJdijk in Spaarndam.
Hieronder: Kopergravure van noordzijde op Spaarndam bij de Woerdersluis (Noord-Hollands Archief)
Wereldberoemd
De legende van de jongen werd hét symbool van de strijd van Nederland tegen het water. Het oude volksverhaal kwam bij de Franse Eugénie Foa (1796-1852) terecht en zij schreef het verhaal Le petit éclusier. Oftewel, De Kleine Sluiswachter.
De jongen was naamloos totdat het verhaal als een van de avonturen van Hans Brinker voorkwam in het boek ‘Hans Brinker of de zilveren schaats’ en werd Hans Brinker als de held van Haarlem beschouwd. Voor anderen leeft de held weer voort onder de naam Peter van Haarlem, door het gedicht The Leak in The Dyke van Phoebe Cary.
Hoewel de jongen de afgelopen eeuwen verschillende namen kende, bleef hij altijd de Held van Haarlem
Bezoek de Held van Haarlem
Boven op de IJdijk onthulde prinses Margriet in 1950 een standbeeld van het jongetje dat een overstroming voorkwam door zijn vinger in een gat in de dijk te stoppen. Veel toeristen bezoeken jaarlijks het standbeeld van de Haarlemse held. 
